IJzer speelt een belangrijke rol in ons lichaam. Als het lichaam niet genoeg van dit mineraal heeft, leidt dat tot abnormaal lage niveaus van rode bloedcellen, waardoor je je moe en lusteloos kan voelen. Andere tekenen van ijzertekort zijn bleke huid, frequente hoofdpijn, duizeligheid, droog en beschadigd haar en huid, broze nagels, kortademigheid, rusteloze benen, verhoogde gevoeligheid voor verkoudheid en infecties, gebarsten mondhoeken, koude ledematen, angst en depressie.
Een van de grootste oorzaken van ijzertekort bij vrouwen is zware menstruatie. Ze verliezen te veel bloed, dat slechts gedeeltelijk wordt aangevuld voor de volgende menstruatie.
IJzer is onmisbaar voor de aanmaak van hemoglobine, een eiwit dat ervoor zorgt dat rode bloedcellen zuurstof door het lichaam kunnen transporteren (van de longen naar alle cellen in het lichaam). Met een gebrek aan ijzer lijdt het hele lichaam. Als je lichaam niet genoeg hemoglobine heeft, krijgen je spieren, weefsels en cellen niet genoeg zuurstof en kunnen ze niet effectief werken. Uiteindelijk kan dit leiden tot een aandoening die bloedarmoede wordt genoemd. Zonder ijzer sterven lichaamscellen, en vooral hersencellen, af door zuurstoftekort. Daarom ondersteunt ijzer het immuunsysteem, de spierfunctie, de cognitieve functie (intelligentie) en de energievoorziening, zorgt het voor een goed humeur en voorkomt het het rusteloze-benen-syndroom.
IJzer is ook onmisbaar voor de stofwisseling; het is nodig om enzymen te produceren die nodig zijn voor de productie van eiwitten, hormonen en andere belangrijke stoffen. Bovendien beïnvloedt ijzer de thermoregulatie. Dat is het fysiologische vermogen van ons lichaam om de lichaamstemperatuur op peil te houden zodat we het niet koud hebben of last krijgen van koude ledematen.
Hieronder heb ik een aantal van de meest voorkomende symptomen van ijzertekort voor je op een rijtje gezet.
1. Je bent vaak moe
Dit is het meest voorkomende symptoom van ijzertekort en eentje die je al snel over het hoofd ziet. Veel mensen zijn het gewend om langdurig moe te zijn en zien het vaak als het gevolg van een druk leven. Echter, heeft het vaak een andere oorzaak. Door ijzertekort bereikt minder zuurstof je weefsels en spieren, waardoor ze geen energie meer hebben. Als er te weinig zuurstof naar de lichaamscellen wordt getransporteerd, missen de cellen de voeding die ze nodig hebben om energie te produceren. Hierdoor krijgt het lichaam niet de energie die het nodig heeft. Bovendien moet je hart harder werken om meer zuurstofrijk bloed door het lichaam te laten stromen, waardoor je je vermoeider kan voelen.
2. Je hebt een ongewoon bleke huid
Bleekheid in het algemeen of in specifieke gebieden zoals het gezicht, de nagels, het tandvlees of de onderste binnenoogleden kan een teken zijn van een matig of ernstig ijzertekort. Dit wordt veroorzaakt door een lager hemoglobinegehalte, dat het bloed zijn rode kleur geeft. De huid kan haar gezonde, roze kleur verliezen.
3. Je bent snel buiten adem
Kortademigheid is een veel voorkomend symptoom van ijzertekort. Wanneer hemoglobine laag is in je lichaam, als gevolg van ijzertekort, zal het zuurstofgehalte ook laag zijn. Dit betekent dat je spieren zuurstof missen en niet in staat zijn om normale dagelijkse activiteiten uit te voeren, zoals traplopen, wandelen en koken. Je lichaam zal proberen meer zuurstof te krijgen en je ademhaling te versnellen. Hoe diep je ook ademt, als je zuurstofgehalte te laag is, raak je snel buiten adem. IJzertekort kan hier dus ook de oorzaak van zijn.
4. Je hebt hartkloppingen
Een overbelast hart kan leiden tot een onregelmatige hartslag, een vergroot hart, hartruis en zelfs hartfalen. Deze aandoeningen ontstaan als je lang met bloedarmoede rondloopt. Houd dus je ijzergehalte in de gaten.
5. Je voelt je zonder reden angstig of depressief
Het leven kan al stressvol genoeg zijn, maar een ijzertekort kan dit gevoel nog meer versterken en angst opwekken. De hartkloppingen en het gebrek aan zuurstof in je zenuwstelsel kunnen je een ‘vecht of vlucht’ gevoel geven terwijl daar geen aanleiding voor is.
6. Haaruitval
Het is normaal dat er wat haar uitvalt tijdens het wassen en borstelen. Aanzienlijk haarverlies kan echter een symptoom zijn van ijzertekort. Het lage hemoglobinegehalte in je bloed als gevolg van ijzertekort vermindert de hoeveelheid zuurstof die beschikbaar is voor cellen die verantwoordelijk zijn voor de haargroei.
7. Rusteloze benen
Het rustelozebenensyndroom, een aandoening waarbij je een sterke drang voelt om je benen te bewegen terwijl ze in rust zijn en die meestal ’s nachts erger wordt, is een veel voorkomende neurologische aandoening. Volgens een studie uit 2003 speelt ijzertekort daarbij een sleutelrol.
8. Gebarsten mondhoeken
Dit symptoom wordt waargenomen bij patiënten met ijzertekort.
9. Frequente hoofdpijn
Er zijn veel oorzaken van hoofdpijn. Als hoofdpijn echter frequent en terugkerend is, kan dit een symptoom zijn van ijzertekort.
10. Broze nagels
Broze nagels die gemakkelijk breken en barsten kunnen ook een symptoom zijn van ijzertekort.
11. Een verhoogde gevoeligheid voor verkoudheid en infecties
Een van de taken van ijzer is om je immuunsysteem gezond te houden. IJzergebrek verhoogt je gevoeligheid voor verkoudheid en infecties.
Herken je de symptomen? Is je ijzergehalte getest door je arts? Maar vergeet niet dat bovenstaande symptomen ook andere oorzaken kunnen hebben.
Wat moet je doen als je een ijzertekort hebt? Kiezen voor ijzerpillen is niet de beste oplossing. In veel gevallen bieden ze geen blijvende oplossing. Een nadeel van ijzersupplementen is dat ze een grote belasting zijn voor je maag, je immuunsysteem en de zuurgraad van je lichaam.
Met een gezonde en gevarieerde voeding kun je een ijzertekort voorkomen of je ijzergehalte verbeteren. Als je een vegetariër bent of grotendeels plantaardig eet, kun je ijzer halen uit bepaalde groenten en granen.
Natuurlijke ijzerbronnen
Gedroogde kruiden als een zeer rijke natuurlijke ijzerbron
Een zeer rijke bron van ijzer zijn gedroogde kruiden, zoals gedroogde peterselie, tijm, basilicum, marjolein, rozemarijn en zelfs zwarte peper.
Ik laat je een voorbeeld zien met peterselie. In 100 gram verse peterselie zit 7,5 mg ijzer. Maar 100 mg gedroogde peterselie bevat 95 mg ijzer. Je kunt dus zien hoe groot het verschil is. Toch is verse peterselie een van de rijkste natuurlijke bronnen van ijzer. Veel mensen denken echter dat vis een van de rijkste bronnen van ijzer is, maar 100 gram zalm bevat bijvoorbeeld maar 1 mg ijzer. Dat is 7,5 keer minder dan in 100 gram verse peterselie.
Verrassend genoeg bevat zelfs zwarte peper veel ijzer. 100 gram zwarte peper bevat maar liefst 29 mg ijzer. Het is daarom helemaal niet overbodig om deze gedroogde kruiden regelmatig in je gerechten te verwerken.
